ورود به دنیای استارت‌آپ‌ها، راه شکوفایی استعدادهای بسیاری از افراد است. اما این کار به هیچ وجه ساده نیست. به همان میزان که می‌توان در این زمینه به موفقیت دست یافت، لازم است با عدم اطمینان و قطعیت نیز دست و پنجه نرم کرد.
تهدیدهای بسیاری برای کسب‌وکارهای نوپا وجود دارد که بسیاری از آنها را به سمت شکست می‌برد.هرچند ایده رکن اصلی و مهم تاسیس یک استارتاپ است، اما تنها بسنده کردن به آن و عدم توجه به جنبه‌های مدیریتی و اجرایی ایده، روش مناسبی برای موفقیت یک استارتاپ نیست.
یکی از راه‌هایی که به افراد در اجرایی کردن ایده و پیشرفت آن کمک می‌کند، استفاده از انواع شتابدهندهها متناسب با نوع کسب و کار مربوط است.
در این مطلب به موارد زیر خواهیم پرداخت:
- استارتاپ چیست
- بررسی انواع شتابدهندهها
پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
استارتاپ چیست؟
اصطلاح استارت آپ، این‌روزها محبوبیت زیادی پیدا کرده است و افراد علاقه‌مند بسیاری برای انجام این کار، وارد بازار کسبوکار می‌شوند.
استارت آپ معمولا به کسب‌وکاری گفته می‌شود که با استفاده از راه‌حل‌های جدید و خلاقانه، روشی نوین را برای حل یک نیاز به بازار ارائه می‌دهد.
یکی از ویژگی‌های بارز اکثر استارتاپ‌ها فعالیت در حوزه تکنولوژی و فناوری اطلاعات است. هرچند در تعریف استارتاپ تاکیدی بر این مسئله وجود ندارد اما به دلیل فعالیت استارتاپ‌ها در سال‌های اخیر در این زمینه‌ها، بسیاری از آنها پیرامون این دوحوزه شکل گرفته‌اند.
ویژگی مهم دیگر استارتاپ‌ها ریسک‌پذیری بالای آنها است. چرا که تضمینی برای موفقیت راه‌حل ارائه شده وجود ندارد.
برای آشنایی با بهترین استارتاپ‌های ایرانی اینجا را کلیک کنید.
مهم‌ترین تفاوت استارت‌آپ با مدل کلاسیک کسبوکار در عدم قطعیت بالایی است که ایده یا محصول جدید برای فتح بازار دارند.
گاهی افراد با ایده‌های منحصر به‌فرد و عالی اقدام به راه اندازی یک کسبوکار می‌کنند اما در نهایت با شکست استارتاپ خود مواجه می‌شوند.
برخی دلایل شکست استارتاپ‌ها عبارتند از:
- ناتوانی در اجرای ایده
- نداشتن اطلاعات کافی در حوزه مربوطه
- عدم داشتن سرمایه‌گذار
- نشناختن بازار و مشتری هدف
- ارائه ضعیف از محصول و یا خدمات
- نداشتن تجریه کافی
برای جلوگیری از بروز این اتفافات، بهترین راه کمک گرفتن از انواع شتابدهندهها، متناسب با استارتاپ مدنظر است.
در ادامه به‌طور خلاصه به معرفی شتابدهندهها و خدماتی که به استارتاپ‌ها ارائه می‌دهند می‌پردازیم و در پایان انواع شتابدهندهها را نیز بررسی می‌کنیم:
شتابدهنده چیست؟
شتابدهنده به سازمانی می‌گویند که با ارائه انواع خدمات حمایتی مالی و غیر مالی به استارت‌آپ ها کمک می‌کنند.
نقش شتابدهنده:
- تسهیل‌گری
- حمایت از استارتاپ‌ها در ابتدای راه‌اندازی
- کاهش ریسک کارآفرینی
- بالابردن نرخ موفقیت و سرعت رشد آنها است.
پیش از این به معرفی جامع خدماتی که شتابدهنده ها ارائه می‌دهند پرداختیم و برترین شتابدهندههای ایران را نیز معرفی کردیم.
نخستین شتابدهندهها
- Y-Combinator: شتابدهنده‌ای است که با هدف حمایت از ایده‌های استارتاپی و کسب‌وکارهای آنلاین در سال 2005 تاسیس شد. این مرکز، مدل جدیدی از سرمایه‌گذاری در مرحله اول برای شرکت‌های نوپا را ارائه کرد.
- این شتابدهنده علاوه‌بر سرمایه‌گذاری، با پشتیبانی و هدایت کارآفرینان جوان، آنها را در راه رسیدن به موفقیت یاری می‌کند.
- وای کامبیناتور هزینه‌های اولیه برای راه‌اندازی و شروع یک شرکت نوپا را تأمین می‌کند و تا رسیدن به موفقیت همراه آنها است.
شرکت‌های معتبری مثل AirBnB و DropBox از حمایت این شتابدهنده استفاده کرده‌اند.
- شتابدهنده شریف:
شتابدهنده شریف به عنوان نخستین شتابدهنده دانشگاهی ایران، فعالیت خود را به طور رسمی از ابتدای سال ۹۳ برای پرورش ایده‌های خلاقانه دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاه صنعتی شریف آغاز کرده است.
این شتابدهنده به عنوان یکی از نهادهای زیرمجموعه پارک علم و فناوری دانشگاه صنعتی شریف، از استارتاپ‌های مبتنی بر فناوری در حوزه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات، فنی و مهندسی و سخت‌افزاری حمایت می‌کند.
حمایت‌های شتابدهنده شریف در قالب بسته خدمات شامل:
- ارائه مشاوره
- آموزش
- تخصیص فضای کار اشتراکی
- ارائه خدمات کارگاهی و آزمایشگاهی
- پرداخت بذرمایه
- امکان دسترسی به شبکه سرمایه‌گذاران، کارآفرینان و شرکای صنعتی برای استارتاپ‌ها است.
با شکل‌گیری و گسترش اکوسیستم استارتاپی و ظهور شتابدهندهها، توجه صاحبان ایده و کسب‌وکارها نوپا به این مراکز جلب شد؛ به طوری که انواع شتابدهندهها شکل گرفتند.در حال حاضر، تیم‌های استارتاپی می‌توانند با توجه به نوع فعالیت و نیاز خود، شتابدهندههای مناسب برای کسب‌وکارخود را انتخاب کنند.
به‌طور کلی می‌توان انواع شتابدهندهها را با توجه به نوع عملکرد و حوزه فعالیت‌شان به 4 شاخه عمومی، تخصصی، سازمانی و آنلاین تقسیم کرد.
که در ادامه به معرفی هریک خواهیم پرداخت.
انواع شتابدهندهها
1. شتابدهندههای عمومی یا جامع
انواع شتابدهندهها را از نظر اینکه در حوزه‌های تخصصی فعالیت کنند یا محدودیتی در پذیرش استارتاپ‌های فعال در حوزه‌های متنوع نداشته باشند، می‌توان به شتابدهندههای عمومی (جامع) و خصوصی تقسیم‌بندی کرد.
این شتابدهندهها بر حوزه تخصصی خاصی متمرکز نبوده و محدودیت خاصی در خصوص حیطه فعالیت تیم‌ها ندارند. هر استارتاپی که شرایط ورود به مرکز شتابدهنده موردنظر را داشته باشد، پذیرفته شده و تحت حمایت شتابدهندهها قرار می‌گیرد.
شتابدهندههای عمومی، به عنوان شتابدهنده غیرتخصصی شناخته می‌شوند. هدف این شتابدهنده ها ارائه خدمات یا محصولاتی است، که با نیازهای مشتری در بیش از یک بازار مرتبط هستند.
رایج‌ترین مدل‌های سرمایه‌گذاری در شتابدهندههای عمومی، حمایت مالی ارائه شده توسط شرکت‌های معتبر و سرمایه‌گذاری خطرپذیر است.
حوزه‌های برجسته مورد علاقه برنامه‌های شتابدهنده عمومی عبارتند از:
- فناوری‌های ابری
- محصولات اینترنت نرم‌افزار
- توسعه سخت‌افزار
- اینترنت اشیا
- فناوری‌های ارتباطی
- و …
هدف اصلی انواع شتابدهندههای جامع، کمک به شرکت‌های نوپا برای رسیدن به بازار هدف است.
2. شتابدهنده تخصصی
شتابدهندههای خصوصی که در دنیا به شتابدهندههای vertical معروف هستند، برخلاف شتابدهندههای عمومی با انتخاب یک حوزه خاص رویکرد متمرکزتری را در پیش می‌گیرند و به طور خاص در یک زمینه مشخص فعالیت می‌کنند.
تعداد این شتابدهندهها با رشد اکوسیستم استارت‌آپی در یک کشور ارتباط مستقیم دارند.
نگاهی ساده به لیست شتابدهندههای ایرانی نشان می‌دهد که اکوسیستم استارت‌آپی در سال‌های اخیر پیشرفت خوبی در کشور داشته است. حوزه فین‌تک، انرژی‌های نو، هوش مصنوعی، سخت‌افزار، اینترنت اشیا، فناوری اطلاعات و… همه از حوزه‌های تخصصی هستند که در ایران شتابدهندههای مخصوص خود را دارند.
برخی از این حوزه‌های تخصصی در ناحیه نوآوری شریف مستقر هستند. شتابدهندههایی مانند:
- حوزه دارویی: شتابدهنده توانا
- توسعه کسب و کارهای دریایی: شتابدهنده بادبان
- حوزه فناوری‌های علوم شناختی: شتابدهنده تهران‌سایت
- حوزه‌های مربوط به انرژی نو: شتابدهنده اگزرژی
- نوآوری و اجتماعی: شتابدهنده همنو
افزایش تعداد برنامه‌های شتابدهنده منجر به اعمال استراتژی‌های متمایزی برای حفظ رقابت فزاینده بین شتابدهندهها می‌شود.
شتابدهندههای خصوصی نیز مشابه شتابدهندههای عمومی هستند با این تفاوت که تمرکز این شتابدهنده بر حوزه‌های مشخصی از کسب‌و کارها باعث می‌شود متقاضیان همگنی داشته باشند.
این متقضیان توسط افراد مجرب پشتیبانی شده و همین امر موجب افزایش اثربخشی برنامه‌های استارتاپ خواهد شد.
3. شتابدهنده سازمانی
همان‌طور که پیشتر گفته شد، به‌طور کلی مراکز شتابدهی وظیفه کمک به استارتاپ‌ها را بر عهده دارند؛ اما برخی از سازمان‌ها نیز وارد این فرایند شده و در حوزه‌های مورد نظر خود یک شتابدهنده راه‌اندازی می‌کنند.
شتابدهندههای سازمانی متعلق و یا وابسته به یک شرکت بزرگ‌تر هستند. البته برخی از سازمان‌ها از طریق همکاری با یک شتابدهنده این فرایند را طی می‌کنند که به این فرایند همکاری سازمانی گفته می‌شود.
شتابدهندههای سازمانی به‌طور خلاصه یکی از هدف‌مندترین انواع شتابدهندهها هستند که ماموریت اجرای برنامه‌های شتابدهی و مدیریت نوآوری، توانمندسازی و بالابردن نرخ موفقیت استارتاپ‌های زیرمجموعه یا متعلق به آن سازمان را بر عهده دارند.
علاوه‌بر شتابدهندههای تخصصی مستقر در ناحیه شریف که پیشتر به معرفی آنها پرداختیم، دو شتابدهنده سازمانی نیز در این ناحیه مستقر هستند:
4. شتابدهنده مجازی
پیشرفت فناوری از یک‌سو و پاندمی بیماری کرونا از سویی دیگر، باعث پیدایش گروهی دیگر از شتابدهندهها به‌نام شتابدهنده مجازی (آنلاین) شد.
در شتابدهندههای آنلاین طبیعتا ارائه فضای کار فیزیکی حذف خواهد شد، اما سایر خدمات به قوت خود باقی هستند و ارتباطات مرکز شتابدهی با استارتاپ‌ها در یک بستر مجازی اتفاق خواهد افتاد.
این روند نوظهور در حال گسترش است و به عنوان برنامه‌ای که به طور انحصاری خدماتی مانند راهنمایی و شبکه‌سازی با سرمایه‌گذاران را بدون فضای فیزیکی یا زیرساخت ارائه می‌کند، تعریف می‌شود.
شتابدهنده مجازی می‌توانند یک شتابدهنده تخصصی باشند.
لازم به ذکر است برخی از شتابدهندههای سنتی و حضوری نیز درصدد ارائه خدمات خود به صورت آنلاین به استارتاپ‌ها هستند. به عبارت دیگر هم به صورت حضوری و هم به صورت آنلاین فعالیت می‌کنند. بهترین مثال‌ها برای این موضوع شتابدهندههایی همچون Y Combinator است.
سخن پایانی:
در سال‌های اخیر، شتابدهندهها در سراسر جهان گسترش یافته و به یکی از مکانیسم‌های پشتیبانی اولیه کسب وکار بدل شدند.
همان‌طور که گفته شد، شتابدهندهها از استارتاپ‌ها برای توسعه محصولات اولیه، ارتقا برنامه‌های کسب وکار، یافتن جایگاه سودآوری در بازار و در انتها در به دست آوردن سرمایه و منابع انسانی حمایت می‌کنند.
شتابدهندهها همیشه باید به دنبال راه‌های جدیدی برای رسیدگی به نیازهای کسب و کار، منابع آن و آگاهی از مرحله توسعه فعلی اکوسیستم باشند. همچنین، توسعه شبکه یکپارچه شرکای داخلی و بین المللی برای افزایش دامنه خدمات و مربیان ارائه شده، به منظور جذاب کردن جامعه شتابدهنده برای استارتاپ‌ها، بسیار مهم است.
