دومین جلسه از مجموعه دورهمی‌های انعکاس با محوریت «راهبردهای عبور از بحران» روز سه‌شنبه 7 مردادماه 1404 به صورت آنلاین و با حضور محمدباقر تبریزی برگزار شد. دورهمی‌های انعکاس، از جمله دورهمی‌های استارت‌آپی شتاب‌دهنده پارک علم و فناوری شریف است که با توجه به شرایط کنونی، 5 بازتاب خود را به بررسی ابعاد مختلف مدیریت بحران در استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارها اختصاص داده است.
در دومین گام از این مجموعه دورهمی‌ها، محمدباقر تبریزی، مدیرعامل شرکت سنجش مهارت پایا (کوئرا)، با نگاهی مبتنی بر تجربه به موضوع «مدیریت تیم در شرایط بحرانی» پرداخت. او با اشاره به تأسیس کوئرا در سال ۱۳۹۴ توسط سه دانشجوی دانشگاه صنعتی شریف، بیان کرد که مسیر موفقیت این استارتاپ از دل بحرانها و چالشهای متعدد (از جمله کرونا، قطعی اینترنت و …) عبور کرده است و عامل کلیدی برای پشت سر گذاشتن این مسیر دشوار، تیم اولیه‌ای بوده که انسجام و همدلی بالایی داشته است.
تبریزی با یادآوری دوران اولیه فعالیت کوئرا و تجربه شروع فعالیت استارت‌آپ در شتاب‌دهنده شریف، بر اهمیت تشکیل تیم مناسب تأکید کرد و گفت:
«وجود نقطه نظر مشترک بین اعضای اصلی تیم و بنیانگذاران اولیه استارت‌آپ درباره موضوعات مختلف اهمیت بالایی دارد. برای مثال، در اوایل شروع کوئرا ما به عنوان اعضای اصلی تیم تصمیم گرفتیم که تمام درآمد را تا زمان مشخصی صرف رشد کسب‌وکار کنیم و هیچ حقوقی برای خودمان در نظر نگرفتیم. وجود اینگونه دیدگاه‌های مشترک بین ما، باعث شد تا بتوانیم به خوبی از بحران‌های مسیر پیش‌روی کوئرا عبور کنیم».
به اعتقاد او، اغلب چالشهای رایج در استارت‌آپ‌ها در صورتی که تیم خوبی وجود داشته باشد، قابل حل هستند. «در سال‌های اول مدل‌های مختلف محصول و درآمد را امتحان کردیم. اگر تیم منسجمی نداشتیم، احتمالاً خیلی زود کنار می‌رفتیم. اما توانستیم با همفکری، تغییر مسیر و افزودن خطوط درآمدی جدید، مسیر رشد را پیدا کنیم».
از نکات کلیدی مطرح‌شده در این جلسه، اهمیت هماهنگی بین اعضای تیم و گفتگوهای شفاف پیش از بروز بحران بود. او تأکید کرد که هم‌بنیان‌گذاران باید پیش از ورود جدی به مسیر کسب‌وکار، درباره دیدگاه‌ها، نحوه مواجهه با شرایط بحرانی و نقاط اختلاف‌برانگیز تصمیم‌گیری با یکدیگر گفتگو کنند تا مطمئن شوند که نقطه نظر مشترکی درباره تصمیم‌گیری‌ها و سناریوهای مختلفی از جمله شرایط بحرانی دارند. اهمیت این موضوع به قدری است که به گفته ایشان: «اگر در همان گفتگوهای اولیه به دیدگاه مشترکی نرسیدید، شاید بهتر باشد از ابتدا همکاری نکنید».
او در ادامه به بحث مدیریت مالی در بحران پرداخت و تأکید کرد داشتن یک چشم‌انداز مالی (projection) و طراحی سناریوهای مختلف، برای آمادگی در برابر ناپایداری‌های اقتصادی و اجتماعی بسیار مهم است. به گفته او، استراتژی‌های بلندمدت باید پایه تصمیم‌گیری در بحران باشند زیرا با اندکی تغییر می‌توانند به برنامه‌های کوتاه‌مدت نیز تبدیل شوند.
در پایان، آقای تبریزی سه راهکار کلیدی برای مدیریت تیم در بحران را ارائه داد:
- حفظ آرامش فردی: به عنوان یک هم‌بنیان‌گذار، ممکن است فرد دیگری نتواند شرایط و نگرانی‌های شما را درک کند؛ بنابراین حفظ تمرکز و آرامش درونی بسیار مهم است. گفت‌وگو و ارتباط مناسب با دیگر هم‌بنیان‌گذاران و داشتن این ذهنیت که تحت هر شرایطی باید به مسیر ادامه دهیم، می‌تواند به عبور خود شما از بحران کمک کند و باعث شفافیت در تصمیم‌گیری‌های حیاتی شود.
- ارتباط مستمر با تیم: گفتگوهای انسانی در کنار بحث‌های کاری، در ایجاد انگیزه و حفظ همدلی تیم بسیار مؤثر هستند. ارتباطی که با اعضای تیم خود ایجاد می‌کنید، وجود شفافیف در تصمیم‌گیری‌ها و انتقال آن به اعضای تیم، حس اعتماد و همراهی خوبی می‌تواند در تیم ایجاد کند.
- شفافیت: در زمینه‌های مالی، برنامه‌ریزی و مسیر محصول، باید با اعضای تیم شفاف بود تا اعتماد و همدلی شکل بگیرد.
در بخش پایانی جلسه، شرکتها و استارتآپهای عضو پارک علم و فناوری شریف که شرکتکنندگان این دورهمی را تشکیل میدهند، به پرسش و پاسخ درباره چالشهای خود درباره موضوعات مختلف پرداختند. در پاسخ به سوالی درباره مدیریت اعضایی که وابستگی زیادی به تصمیمهای بنیانگذاران دارند و در بحرانها منفعل میشوند، آقای تبریزی پیشنهاد داد که نقش بنیانگذار به یک مربی (coach) تغییر پیدا کند. به باور او، بنیانگذار باید با برقراری ارتباط انسانی عمیقتر و حمایت روحی و عملی، اعضای تیم را در شرایط دشوار همراه خود نگه دارد.
