«گردهمایی هم‌آفرینی در ناحیه نوآوری شریف» روز سه‌شنبه ۵ شهریورماه از ساعت ۱۴ تا ۱۶ در پژوهشکده علوم و فناوری انرژی شریف با حضور مدیران و اعضای هیات رئیسه دانشگاه صنعتی شریف و فعالان حوزه کارآفرینی برگزار شد.
در میان مهمانان ویژه این رویداد «جناب آقای دکتر فتوحی؛ ریاست دانشگاه صنعتی شریف، آقای دکتر وحدت؛ رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی، آقای مهندس دهبیدی‌پور؛ رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه صنعتی شریف، آقای دکتر کشمیری؛ مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی امور فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری» حضور داشتند.
بررسی نقش سازنده شرکت‌ها در توسعه دانشگاه صنعتی شریف، بررسی رویکردهای صندوق نوآوری و شکوفایی در توسعه اکوسیستم، معرفی برنامه‌ها و خدمات متقابل پارک در ناحیه نوآوری شریف جهت توسعه شرکت‌ها و مراسم امضای موافقت‌نامه‌های انتفاع فی‌مابین پارک علم و فناوری شریف و ۱۱ شرکت منتخب، چهار محور اصلی این گردهمایی بود.
در آغاز برنامه جناب آقای دکتر فتوحی، ریاست دانشگاه صنعتی شریف بر «تعامل سازنده دانشگاه و شرکت‌های فناور» تاکید کردند. دکتر فتوحی در ادامه بیان کرد :
دانشگاه صنعتی شریف به منظور ایفای مسئولیت‌های ملی و اجتماعی خود به‌عنوان یک دانشگاه پاسخگو، سه استراتژی کلیدی را در مسیر توسعه خود و جامعه در نظر گرفته است: سرآمدی در آموزش، سرآمدی در پژوهش و فناوری و سرآمدی در اثربخشی اجتماعی.
در این راستا، دانشگاه صنعتی شریف اقدام به طراحی زنجیره دانش تا ارزش نموده است و براساس آن اقدام به توسعه زیست‌بوم نوآوری و کارآفرینی و ایجاد نهادهای مرتبط با آن نظیر مرکز کارآفرینی، شتابدهنده، مرکز رشد و پارک علم و فناوری نموده است تا تمامی فعالان و تأثیرگذاران این حوزه را هم‌جهت نماید.
حرکت در این مسیر به این دلیل است که باور داریم اعتماد به جوانان نخبه کشور یکی از عوامل اصلی حل نیازهای کشور است.
دکتر فتوحی در فرمایشات خود اظهار کرد : تاکنون ۱۲۰ استارت‌آپ از خدمات شتابدهنده شریف استفاده نموده‌اند و درصد مناسبی از آنها موفق به جذب سرمایه‌گذار و تشکیل شرکت‌های فناور و ارزش‌آفرینی شده‌اند. همچنین ۳۰۰ شرکت در مرکز رشد شریف پذیرفته و از خدمات مرکز رشد استفاده کرده‌اند. برخی از خروجی‌های این مرکز از شرکت‌های موفق و نامی کشور هستند.
حدود ۵۰۰ کسب‌وکار فناور در اطراف دانشگاه صنعتی شریف مستقر شده‌اند و شاید مهمترین دلیل این امر نزدیکی به منبع استعداد و نیروی انسانی دانشگاه است. ما این را یک سرمایه ارزشمند تلقی می‌کنیم و تا جایی که در توان داشته باشیم شرایط را جهت رشد و توسعه آن مهیا خواهیم نمود.
همچنین ایشان اضافه کرد: دانشگاه توسعه فناوری و حمایت از کارآفرینی را جزء برنامه‌های مهم خود می‌داند و تداوم و توسعه این حمایت‌ها را در برنامه خواهد داشت. شرکت‌های ایجاد شده توسط فارغ‌التحصیلان را جزء خانواده شریف می‌دانیم و معتقدیم که باید اثر اجتماعی و اقتصادی خودمان را ترسیم نموده و به جامعه نشان دهیم.
همانگونه که کسب رتبه در مسابقات بین‌المللی و چاپ مقاله در نشریات سطح بالای دنیا برای ما ارزش است، به همان اندازه موفقیت فارغ‌التحصیلان در ایجاد کسب‌وکار و اشتغال‌آفرینی ارزش و افتخار است. هر چند اشتغال و سربار دولت نبودن مهم است اما از فارغ‌التحصیلان ما انتظار می‌رود که تنها به موضوع اشتغال خودشان نیاندیشند. آنها باید از طریق ارزش‌آفرینی زمینه اشتغال سایر افراد جامعه را فراهم کنند.
در ادامه دکتر فتوحی به برخی از مشکلات موجود اشاره کرد و بیان کرد: در مسیر توسعه این فعالیت‌ها، مشکلات و کمبودهایی نیز وجود دارد ولی می‌توان گفت کسب‌وکارهای نوپای دانشجویی با چهار مشکل عمده دست به گریبان هستند؛
۱-قوانین و شرایط نامساعد حاکم بر فعالیت استارتاپ‌ها
۲-کمبود منابع مالی جهت سرمایه‌گذاری خطرپذیر روی ایده‌های دانشجویی
۳-کمبود زیرساخت‌ها و ظرفیت خدمات مانند کمبود فضای فیزیکی مناسب، کمبود یا عدم دسترسی به مشاوران و منتورهای متخصص و…
۴-کمبودها در ترویج فرهنگ خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی در میان افراد جامعه و دانشجویان
وی ادامه داد: حل این مشکلات نیازمند تعاملات دوسویه است. امیدواریم با شکل‌گیری مدل خدمت و انتفاع متقابل میان دانشگاه و شرکت‌ها، بخشی از این کمبودها مرتفع شود. هدف ما در درجه اول کمک به ایجاد ارزش افزوده بیشتر برای شرکت‌ها و ثانیا پاسخگویی به چالش‌های موجود است.
همچنین تلاش می‌شود با جلب مشارکت و مساعدت نهادها و سازمان‌های گوناگون، علی‌الخصوص معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و شهرداری تهران، ناحیه نوآوری شریف را تبدیل به الگویی جهت توسعه کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و کانون امید و ارزش‌آفرینی گردد.
در پایان دکتر فتوحی از شرکت‌هایی که در پیوستن به مدل «انتفاع و خدمات متقابل دانشگاه و شرکت‌ها» پیشتاز شده‌اند تشکر کرد و از دیگر شرکت‌های فارغ‌التحصیل دانشگاه جهت پیوستن و همکاری در این مدل دعوت به عمل آورد تا منجر به رشد و خلق ارزش مشترک در زیست‌بوم نوآوری شریف شویم.
در ادامه جناب آقای دکتر وحدت، رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی راجع به نقش این صندوق در توسعه زیست‌بوم نوآوری سخنرانی ارائه کرد:
دکتر وحدت، رویکردهای صندوق در حوزه توسعه زیست‌بوم را این گونه نام برد:
- بازاریابی و کمک به شکل گیری بازار داخلی
- توسعه صادرات دانش‌بنیان
- توسعه زنجیره ارزش و شبکه تامین دانش‌بنیان
- مشارکت فعال در توسعه فناوری‌های جدید و جریان‌ساز
- تمرکز بر حل مسائل و چالش‌های اصلی و راهبردی
علی وحدت همچنین اعلام کرد: تسهیلات صندوق دانشگاه شریف از جانب صندوق نوآوری و شکوفایی ۲۸ میلیارد تومان است که در کنار آن ۱۰۰ میلیارد تومان هم خط اعتباری در نظر گرفته شده است. جذب ۱۵۰۰ میلیارد تومان سرمایه برای شرکت‌های دانش‌بنیان از طریق بانک‌ها جزء برنامه‌های صندوق برای سال ۹۸ است که با توجه به روند اجرای آن تا به امروز، رقمی بیش از این را تا پایان سال شاهد خواهیم بود. علاوه بر آن ۳۰۰ میلیارد تومان برای توسعه صندوق‌های جسورانه بورسی در نظر گرفته‌ایم.
همچنین تقویت تعامل با سایر بازیگران زیست‌بوم فناوری و نوآوری و چابک‌سازی ابزارهای موجود جهت تسهیل در جذب سرمایه مالی، از جمله رویکردهای صندوق در دوره جدید فعالیت است.
دکتر وحدت در پایان سخنرانی خود اضافه کرد: رویکرد اصلی صندوق رویکرد فعالانه به توسعه فناوری و نوآوری بوده و به همین منظور تسهیلات لیزینگ صندوق به شدت در حال پیگیری است.
به عنوان آخرین سخنران، جناب آقای مهندس دهبیدی‌پور، رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه صنعتی شریف طی ارائه‌ای از مدل خدمات و انتفاع متقابل دانشگاه و شرکت‌ها رونمایی کرد.
مهندس دهبیدی‌پور عنوان کرد: امروز ۳ هزار نفر در ۵۰۰ شرکت ناحیه نوآوری شریف مشغول به کار هستند. در مجموع ۴۷ هزار نفر در این ناحیه ساکن هستند. این اعداد نه تنها تهدیدی برای مردم محله نیست، بلکه نشان از فرصت‌های فوق‌العاده پیش رو برای تأمین نیازهای این شرکت‌ها توسط مردم دارد.
امروز در ناحیه نوآوری شریف و خارج از پردیس دانشگاه صنعتی شریف ۵۰۰ شرکت و استارت‌آپ، ۷ شتابدهنده و مرکز رشد، ۵ سرمایه‌گذار خطرپذیر، ۲ فضای کار اشتراکی، ۵ مجتمع فناوری، ۵ مرکز نوآوری، یک هاب نوآوری و ۴ پژوهشکده و مرکز تحقیقاتی فعال هستند.
همانگونه که دکتر فتوحی اشاره کردند؛ در ۵ سال اخیر ۱۲۰ استارت‌آپ از دانشگاه شریف خدمت گرفتند که ۲۵ استارت‌آپ به ارزش متوسط ۱٫۳ میلیارد تومان از شتابدهنده با موفقیت خروج کردند. در تمام این ۵ سال دانشگاه فقط ۲ میلیارد تومان برای شتابدهنده هزینه کرده است.
در ادامه رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه صنعتی شریف بیان داشت مدل انتفاع دانشگاه در طی یک تحقیق جامع با بررسی مدل‌های درآمدی دانشگاه‌های جهان، دریافت نکات خبرگان، مصاحبه و هم‌فکری با شرکت‌های فناور و با توجه به تجربه دانشگاه صنعتی شریف تدوین شده است. مهندس دهبیدی‌پور اصول حاکم بر این مدل را تبیین کرد که عبارتند از:
- پرهیز از سهامداری؛ به دلیل وجود بروکراسی‌های سنگین در نهادهای دولتی
- ارائه خدمات متقابل میان دانشگاه و شرکت‌ها
- وجود مدل‌های متنوع و متناسب با دوره عمر شرکت‌ها
- ایجاد اعتماد متقابل
همچنین شرکت‌ها با توجه به رشد کسب‌وکار خود به صورت زیر در مدل انتفاع متقابل مشارکت می‌کنند:
- استارت‌آپ‌های مستقر در شتابدهنده: تخصیص ۵ درصد از مبلغ ریالی ارزش‌گذاری شده استارت‌آپ در اولین مرحله جذب سرمایه خود
- شرکت‌های مستقر در مرکز رشد: تخصیص ۱ درصد از درآمد سالیانه بعد از خروج از مرکز رشد به مدت ۳ سال
- شرکت‌های مستقر در پارک شریف: تخصیص ۱ درصد از فروش سالیانه
در مرحله اول مشارکت در مدل انتفاع به صورت داوطلبانه بوده که ۱۱ شرکت و استارت‌آپ با امضای موافقت‌نامه در این مدل پیشگام شدند.
مهندس دهبیدی‌پور در آخر با اشاره به شاخص اثربخشی دانشگاه ام‌آی‌تی (MIT Impact on Innovation) اعلام کرد که پارک علم و فناوری در نظر دارد گزارش دقیقی از اثربخشی اقتصادی و اجتماعی دانشگاه تهیه کند تا همه متوجه وسعت خدمات دانشگاه صنعتی شریف به جامعه شوند. وی سخنرانی خود را با این جمله پایان داد: «دانشگاه منشأ اصلی تمام این اتفاقات مبارک است و همان طور که در گذشته تمدن‌های شهری، کنار رودها شکل می‌گرفتند، تمدن‌های نوین شهری در مجاورت دانشگاه‌ها پدید خواهند آمد.»
در پایان گردهمایی طی مراسمی از ۱۱ شرکت فناور که با امضای توافق‌نامه انتفاع موافقت کردند قدردانی و به رسم یادبود لوح تقدیری اهدا شد، اسامی این شرکت ها عبارتند از :
۱- شرکت یکتا بهینه توان
۲- شرکت نورآفرین ایده
۳- شرکت دانش افزار نارون شریف
۴-شرکت کاوین پیشرو شریف سامانه
۵-شرکت پردازش و ذخیره سازی سریع داده ( پرسا)
۶-شرکت طرح و توسعه پرتو انرژی ایرانیان
۷-شرکت رادیاوران سروش
۸-شرکت فراجهش ویرا
۹-شرکت نوآفرینان آیتک لیماک
۱۰-شرکت ارتباطات سبز شریف
۱۱-شرکت ورنو
